Postępowanie w sprawie stwierdzenia nabycia spadku- kiedy jest potrzebne?

Czy konieczne jest regulowanie spraw majątkowych po zmarłym? Kiedy występuję się na drogę sądową celem stwierdzenia nabycia praw do spadku? Czy jest ono obowiązkowe? Jak wygląda sprawa o stwierdzenie nabycia spadku i jakie wiążą się z tym koszty?

Przykład nr 1.

W roku 2020 zmarł mój mąż. W skład naszego majątku wspólnego wchodzi mieszkanie. Z związku małżeńskiego posiadaliśmy dwójkę dzieci, które w chwili obecnej są już pełnoletnie. Co mogę zrobić ? Czy mogę sprzedać mieszkanie ?

Po śmierci osoby bliskiej przychodzi czas, kiedy musimy uporać się ze sprawami majątkowymi. Stwierdzenie nabycia spadku jest niczym innym jak urzędowym dowodem na to, że spadkobierca posiada prawo do spadku. Co prawda żaden przepis wprost nie nakazuje przeprowadzenia sprawy o stwierdzenie nabycia spadku, podobnie zresztą jak np. sprawy o dział spadku.  Zatem w interesie samego spadkobiercy jest uzyskanie formalnego potwierdzenia praw do spadku.

Bez potwierdzenia że spadkobierca (mimo że formalnie jest właścicielem majątku spadkodawcy) nie może skutecznie domagać się od osób trzecich określonego działania – np. nie może wezwać dłużnika spadkodawcy do spłaty należności, jak również sprzedać praw i obowiązków związanych ze spadkiem np. mieszkania.

WAŻNE !

W sytuacji, gdy do spadku wchodzi nieruchomość, spadkobierca z chwilą śmierci spadkodawcy staje się jej właścicielem. Z przepisów regulujących problematykę ksiąg wieczystych wynika zobowiązanie niezwłocznego ujawnienia osoby właściciela w księdze wieczystej. Niewykonanie tego obowiązku zagrożone jest karą finansową, a opieszały właściciel może ponosić również odpowiedzialność za szkody z tym związane.

Czytaj także: Zachowek- komu przysługuje i w jakiej wysokości?

Kto może złożyć wniosek?

Tę kwestię regulują przepisy prawa spadkowego, a mianowicie z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku może wystąpić każdy, kto ma w tym interes prawny. Zatem grono osób mogących wystąpić z wnioskiem jest bardzo szerokie, w szczególności są to:

• spadkobiercy
• zapisobiercy
• wierzyciel spadkodawcy
• wierzyciel spadkobiercy

Jak wygląda wniosek o stwierdzenie spadku?

Sądem właściwym do rozstrzygania sprawy jest sąd rejonowy, w obrębie którego spadkodawca miał ostatnie miejsca zwykłego pobytu, a jeżeli jego miejsca zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić, sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część (sąd spadku). Jeśli przy pomocy tych reguł nadal nie można wyznaczyć sądu do rozstrzygnięcia sprawy, sądem spadku będzie sąd rejonowy dla m.st. Warszawy.

Termin do złożenia wniosku.

Przepisy prawa nie przewidują określonego terminu, w którym należy wystąpić z wnioskiem. Zatem można wystąpić z nim w każdym czasie, niezależnie od upływu lat. Nie ma tutaj żadnego przedawnienia. Możesz to zrobić bezpośrednio po śmierci spadkodawcy bądź wiele lat później. Jednakże stwierdzenie nabycia spadku nie może nastąpić przed upływem 6 miesięcy od otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy), chyba że wszyscy znani spadkobiercy złożyli już oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku.

Elementy wniosku

We wniosku należy:

• wskazać wnioskodawcę tj. osobę która inicjuje sprawę (imię, nazwisko, miejsce zamieszkania, PESEL),
• wskazać krąg spadkobierców (imię, nazwisko, miejsce zamieszkania, PESEL),
• wskazać żądanie – tj. stwierdzenie nabycia spadku przez ściśle określonych spadkobierców, w określonych częściach, na podstawie ustawy lub testamentu, oraz wykazać, że spadkobiercy mają prawo do spadku (w przypadku dziedziczenia ustawowego załączając odpisy np. aktów urodzenia, z których wynikać będzie pokrewieństwo spadkobierców względem spadkodawcy),
• uzasadnić wniosek i przedstawić dowód śmierci spadkodawcy (odpis aktu zgony),  
• załączyć:
  • dowód uiszczenia opłaty sądowej od wniosku oraz opłaty za wpis do Rejestru Spadkowego,
  • dowody wymienione w treści uzasadnienia (jeżeli nie zostały wskazane w uzasadnieniu żadne dowody i nie są one załączane, punkt ten należy przekreślić),
  • pełnomocnictwo (jeżeli dotyczy),
  • odpis wniosku (w liczbie odpowiadającej liczbie uczestników postępowania)

Poniżej wzór wniosku o stwierdzenie nabycia praw do spadku.

Opłata od wniosku

Od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku pobiera się opłatę stałą w kwocie 100 zł.

Pamiętajmy jednak, iż w praktyce jest to opłata od wniosku, który dotyczy jednego spadkobiercy.

Przykład nr 2.

Pani Elżbieta wnosi o stwierdzenie nabycia spadku po swoich rodzicach, którzy zmarli kilka lat temu. W takim przypadku powinna uiścić opłatę w wysokości 200 zł. ( 100 zł za każdego spadkodawcę)

Ważne !

Przy składaniu wniosku o stwierdzenie nabycia spadku pobierana jest również opłata 5 zł (po jednej osobie zmarłej) za wpis w rejestrze spadkowym.